ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΓΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ - ΔΩΡΕΑΣ

Αρκετοί γονείς προκειμένου να αισθάνονται ασφαλείς κατά την μεταβίβαση της ακίνητης περιουσίας προς τα τέκνα τους, μεταβιβάζουν μόνο την ψιλή κυριότητα παρακρατώντας για τον εαυτό τους και εφόρου ζωής τους την επικαρπία.

Στην ψιλή κυριότητα ο ψιλός κύριος στερείται (δηλαδή έχει αποψιλωθεί) τα πλεονεκτήματα της επικαρπίας. Ο ψιλός κύριος δεν μπορεί να καρπωθεί, να χρησιμοποιήσει, να εκμεταλλευθεί το ακίνητο. Οι δυνατότητες αυτές έρχονται στον ψιλό κύριο όταν θα αποκτήσει και την επικαρπία του ακινήτου (µε τον θάνατο του επικαρπωτή ή µε τη μεταβίβαση της επικαρπίας µε άλλη χαριστική ή επαχθή αιτία – Άρθρα 1142 και 1143 του ΑΚ).

Δεν είναι λίγες ωστόσο οι περιπτώσεις όπου ο ευνοούμενος από την πράξη μεταβίβασης φέρεται αχάριστα προς τον δότη, με αποτέλεσμα ο παρέχων απογοητευμένος να αναζητάει λύσεις προκειμένου να προασπίσει τα έννομα συμφέροντα του και την αφόρητη αδικία που νιώθει προς το πρόσωπο του.

Στην παρούσα παρουσίαση θα καταγράψουμε συνοπτικά τις βασικές πληροφορίες τις οποίες θα χρειαστεί κανείς προκειμένου να προχωρήσει στην ανάκληση της Γονικής Παροχής – Δωρεάς την οποία έχει συστήσει προς το ή τα τέκνα του με τη μνεία ότι τούτη έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες νομικές υπηρεσίες μας.

Σύμφωνα με την ΑΚ 1509 «Η παροχή περιουσίας στο τέκνο από οποιονδήποτε γονέα του, είτε για τη δημιουργία ή τη διατήρηση οικονομικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας, είτε για την έναρξη ή την εξακολούθηση επαγγέλματος, αποτελεί δωρεά μόνο ως προς το ποσόν που υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις. Η ευθύνη όμως απέναντι στο τέκνο, εκείνου που έκανε την παροχή, για πραγματικά ή νομικά ελαττώματα του πράγματος, κρίνεται πάντοτε κατά τις διατάξεις για την ευθύνη του δωρητή».

Αν η παροχή δεν υπερβαίνει το μέτρο αυτό, τότε πρόκειται για γονική παροχή και συνεπώς δεν έχουν εφαρμογή άλλες διατάξεις. Αν όμως το δικαστήριο, σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά, αποφασίσει ότι η περιουσιακή παροχή υπερβαίνει το μέτρο αυτό, το υπερβάλλον μέρος της γονικής παροχής, θεωρείται δωρεά, και μόνο για αυτό και ως προς αυτό έχουν εφαρμογή οι περί δωρεάς διατάξεις. Αν δηλαδή η παροχή υπερβαίνει το μέτρο που επιβάλλουν οι περιστάσεις, τότε πρόκειται για μικτή σύμβαση, δηλαδή σύμβαση γονικής παροχής για το ποσό που ανταποκρίνεται στο μέτρο των περιστάσεων και για το ποσό που περνάει τα όρια του μέτρου σύμβασης δωρεάς, η οποία υπόκειται στον τύπο της ΑΚ 498.

Για να προσδιορίσει την έννοια «του μέτρου που επιβάλλουν οι περιστάσεις» το δικαστήριο θα λάβει υπόψη του διάφορα κριτήρια, όπως την οικονομική κατάσταση του γονέα κατά τη σύσταση της παροχής, την οικογενειακή κατάσταση του, τον αριθμό των τέκνων, τις ανάγκες του τέκνου προς το οποίο γίνεται η παροχή, καθώς και την οικονομική κατάσταση των άλλων τέκνων .

Ο Γονέας λοιπόν που μέσω αγωγής θα επιδιώξει την ανατροπή της σύμβασης της γονικής παροχής ως προς το υπερβάλλον, για τον λόγο ότι ως προς αυτό η ως άνω σύμβαση αποτελεί δωρεά, οφείλει να επικαλείται άπαντα τα ανωτέρω στοιχεία, όπως επίσης και το έννομο συμφέρον του.

Στη περίπτωση που κριθεί ότι η περιουσιακή επίδοση υπερβαίνει το μέτρο που επιβάλλουν οι περιστάσεις, τότε η παροχή αποτελεί δωρεά ως προς το υπερβάλλον, οπότε και εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη δωρεά ως προς το υπερβάλλον, μεταξύ των οποίων και οι διατάξεις περί ανάκλησης των άρθρων 505 έως 510 ΑΚ, με απλή μονομερή δήλωση του γονέα, απευθυντέα προς το τέκνο του.

Λόγω ακριβώς της φύσης της δήλωσης ως απευθυντέας, δεν αρκεί η με συμβολαιογραφική πράξη δήλωση ανάκλησης της γονικής παροχής – δωρεάς, αλλά απαιτείται προσθέτως γνωστοποίηση από αυτόν στον δωρεοδόχο – αποδεχόμενο τη Γονική Παροχή τέκνο, με κοινοποίηση αντιγράφου της πράξης αυτής, ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, την οποία σε περίπτωση αμφισβήτησής, το βάρος απόδειξης της, το φέρει ο παρέχων γονέας – δωρητής, καθώς συνιστά αναγκαία προϋπόθεση για την επέλευση των επιδιωκόμενων έννομων συνεπειών. Η δήλωση ανάκλησης πρέπει να περιέχει τον λόγο της ανάκλησης και τα πραγματικά περιστατικά που τον θεμελιώνουν.

Η Γονική παροχή – δωρεά δεν καθίσταται άκυρη, αλλά αφαιρείται η νομική της αιτία, η οποία έκτοτε καθίσταται ανίσχυρη.

Με την ανάκληση δεν μεταβάλλεται η εμπράγματη κατάσταση που υπάρχει τη στιγμή της ανακλήσεως της γονικής παροχής – δωρεάς, ούτε ανατρέπεται αυτοδικαίως η εκποιητική δικαιοπραξία του αντικειμένου της γονικής παροχής- δωρεάς, δηλαδή ο παρέχων γονέας – δωρητής δεν αποκτά ξανά την κυριότητα του αντικειμένου της γονικής παροχής – δωρεάς αυτοδικαίως και φυσικά δεν δικαιούται κατά το χρονικό αυτό σημείο να μεταβιβάσει την κυριότητα σε άλλον. Για τον λόγο αυτό, ο παρέχων γονέας – δωρητής έχει το δικαίωμα να αναζητήσει το αντικείμενο με βάση τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό και ειδικότερα λόγω λήξης της αιτίας για την οποία δόθηκε το πράγμα.

Σε κάθε περίπτωση αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη σύνταξη ενός συμβολαίου Γονικής Παροχής ή Δωρεάς η επιλογή ενός έμπειρου Δικηγόρου καθίσταται αναγκαία τόσο για την ορθή ολοκλήρωση της διαδικασίας σύνταξης και μεταγραφής όσο και για την αποφυγή κινδύνων προς των συμφέρον των παρεχόντων γονέων, όπως η αναγραφή στο συμβόλαιο περί παραίτησης από το δικαίωμα ανάκλησης.

Η Δικηγορική μας εταιρεία μέσω του άρτια καταρτισμένου νομικού τμήματος της, με μακρόχρονη εμπειρία στο Εμπράγματο και στο Οικογενειακό Δίκαιο, δύναται να αποτελέσει έναν πολύτιμο σύμβουλο για εσάς αναφορικά με ζητήματα που προκύπτουν στις δικαιοπραξίες Γονικής Παροχής και Δωρεάς.