ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ – ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ
Το γειτονικό δίκαιο είναι μια έννοια του αστικού δικαίου που ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ των ιδιοκτητών ακινήτων που βρίσκονται κοντά ή δίπλα ο ένας στον άλλο, προκειμένου να διασφαλιστεί η αρμονική συνύπαρξη των ιδιοκτητών γειτονικών ακινήτων και να αποφεύγονται οι συγκρούσεις μεταξύ τους, ιδιαίτερα όσον αφορά ζητήματα που επηρεάζουν την ιδιοκτησία και την καθημερινότητα τους.
Σε κάθε περίπτωση οι εξουσίες της κυριότητας πάνω σε ένα ακίνητο, σύμφωνα με το άρθρο 17Σ, δεν επιτρέπεται να ασκούνται σε βάρους του γενικότερου συμφέροντος και μπορεί να περιορισθούν απευθείας από τον νόμο βάσει των νομικών περιορισμών της κυριότητας που επιβάλλονται από τις διατάξεις του γειτονικού δικαίου (άρθρα 1003ΑΚ – 1032 ΑΚ).
Στην παρούσα αρθρογραφία θα καταγράψουμε τα πιο συνηθισμένα προβλήματα – περιπτώσεις που μπορεί να δημιουργηθούν μεταξύ γειτόνων – διευκρινίζοντας τους τρόπους με τους οποίους κάθε γείτονας μπορεί να προστατέψει τα δικαιώματα και συμφέροντα του.
ΔΙΑΤΑΡΑΞΗ ΑΠΟ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΚΑΠΝΟΥ, ΘΟΡΥΒΟΥ Κ.ΛΠ.
Σύμφωνα με το άρθρο 1003 ΑΚ: Ο κύριος ακινήτου έχει υποχρέωση να ανέχεται την εκπομπή καπνού, αιθάλης, αναθυμιάσεων, θερμότητας, θορύβου, δονήσεων ή άλλες παρόμοιες επενέργειες που προέρχονται από άλλο ακίνητο, εφόσον αυτές δεν παραβλάπτουν σημαντικά τη χρήση του ακινήτου του ή προέρχονται από χρήση συνήθη για ακίνητα της περιοχής του κτήματος από το οποίο προκαλείται η βλάβη.
ΕΠΙΒΛΑΒΕΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΓΕΙΤΟΝΙΚΟ ΑΚΙΝΗΤΟ
Σύμφωνα με το άρθρο 1005 ΑΚ: Αν στην περίπτωση του προηγούμενου άρθρου η εγκατάσταση επιχειρείται ύστερα από άδεια της αρχής που απαιτεί ο νόμος ή ύστερα από την τήρηση ειδικών όρων που τάσσει ο νόμος, άρση της εγκατάστασης μπορεί να απαιτηθεί μόνο αφότου επήλθαν πράγματι οι βλαπτικές επενέργειες απ’ αυτήν πάνω στο ακίνητο.
Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι το πότε μια εγκατάσταση θεωρείται επιβλαβής, κρίνεται από τον αρμόδιο δικαστή αντικειμενικά λαμβανομένου κυρίως υπόψη της τοποθεσίας, της φύσης και του προορισμού του πράγματος, των στοιχειωδών πράξεων της καθημερινής ζωής, των υποχρεώσεων της κοινής διαβίωσης, της συχνότητας των επενεργειών και του χρόνου και της διάρκειας αυτών.
ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΠΤΩΣΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ
Σύμφωνα με το άρθρο 1006 ΑΚ: Αν υπάρχει κίνδυνος να πέσει ολικά ή κατά ένα μέρος οικοδομή ή άλλο έργο και από την πτώση αυτή απειλείται βλάβη στο γειτονικό ακίνητο, ο κύριος του έχει δικαίωμα να απαιτήσει από εκείνον που θα ευθύνεται σε αποζημίωση σύμφωνα με τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες, να λάβει τα μέτρα που απαιτούνται για την αποτροπή του κινδύνου.
ΕΣΚΑΦΕΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΓΕΙΤΟΝΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 1007 ΑΚ: Δεν επιτρέπεται να σκάβεται το ακίνητο σε τέτοιο βάθος, ώστε το έδαφος του γειτονικού ακινήτου να στερηθεί το απαιτούμενο έρεισμα, εκτός αν έχει ληφθεί πρόνοια να στερεωθεί αρκετά το έδαφος με άλλο τρόπο.
ΑΝΟΧΗ ΕΠΙΣΚΕΥΩΝ
Σύμφωνα με το άρθρο 1018 ΑΚ: Αν απαιτείται για την επισκευή ή την ανακαίνιση κτηρίου η είσοδος και η κυκλοφορία του εργαζόμενου προσωπικού στο γειτονικό ακίνητο ή η παροδική τοποθέτηση σ’ αυτό εγκαταστάσεων ή οικοδομικού υλικού, έχει υποχρέωση ο κύριος του γειτονικού ακινήτου, εφόσον δεν παρακωλύεται σοβαρά η χρήση του, να ανεχθεί αυτές τις ενέργειες έναντι αποζημίωσης ή παροχής ασφάλειας για την τυχόν ζημία.
ΟΡΟΣΗΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΟΡΙΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
Σύμφωνα με το άρθρο 1019 ΑΚ: Ο κύριος ακινήτου έχει δικαίωμα να απαιτήσει από τον κύριο του γειτονικού κτήματος να κατασκευάσουν από κοινού και με κοινή δαπάνη σταθερά ορόσημα ή να αποκαταστήσουν τα ορόσημα που μετακινήθηκαν ή έχουν φθαρεί.
Σύμφωνα με το άρθρο 1020 ΑΚ : Σε περίπτωση σύγχυσης των ορίων χωρεί κανονισμός τους από το δικαστήριο. Αν είναι ανέφικτη η εξακρίβωσή τους, προσδιορίζονται σύμφωνα με την υπάρχουσα κατάσταση της νομής. Αν δεν μπορεί και αυτή να εξακριβωθεί, κατανέμεται η αμφισβητούμενη έκταση κατά ίσο μέρος στο καθένα από τα ακίνητα.
Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ως σταθερά ορόσημα θεωρούνται αυτά τα οποία αφενός θα έχουν διάρκεια στο μέλλον και αφετέρου θα είναι ικανά για να αναγνωρίζεται η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των δυο γειτονικών ακινήτων.
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΗΓΑΖΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗ ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Σύμφωνα με το άρθρο 1024 ΑΚ: Τα αγροτικά ακίνητα που βρίσκονται χαμηλότερα δέχονται τα νερά που τρέχουν φυσικά και χωρίς χειροποίητο έργο απ’ αυτά που βρίσκονται ψηλότερα. Στον κύριο του χαμηλότερου ή του ψηλότερου ακινήτου απαγορεύεται κατασκεύασμα που εμποδίζει ή μεταβάλλει τη φυσική ροή.
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ – ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΓΕΙΤΟΝΩΝ
Ο γείτονας που βλάπτεται από τις περιγραφόμενες στα ως άνω άρθρα ενέργειες μπορεί να προστατευθεί, με τα ακόλουθα μέτρα προστασίας:
- Εξώδικη δήλωση – πρόσκληση
- Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων νομής.
- Αρνητική αγωγή του άρθρου 1108 ΑΚ, σύμφωνα με το οποίο: Αν η κυριότητα προσβάλλεται με άλλο τρόπο εκτός από αφαίρεση ή κατακράτηση του πράγματος, ο κύριος δικαιούται να απαιτήσει από εκείνον που πρόσβαλε την κυριότητα, να άρει την προσβολή και να την παραλείπει στο μέλλον.
- Αγωγή αποζημίωσης, αν συντρέχουν οι όροι της αδικοπραξίας κατ’ άρθρο 914 ΑΚ
- Σε περίπτωση που επέρχεται μη περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.
- Σε περίπτωση κατάστασης ανάγκης, ο δικαιούχος της αξίωσης μπορεί με την συνδρομή των όρων του άρθρου 285 ΑΚ να λάβει ο ίδιος τα αναγκαία μέτρα για την αποτροπή του κινδύνου, αξιώνοντας τις δαπάνες από τον υπόχρεο κατά τις διατάξεις για την διοίκηση αλλότριων.
Η Δικηγορική εταιρεία «ΑΝΝΑ Α. ΚΟΡΑΚΗ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ» με 25ετή πορεία στον χώρο του Αστικού – Εμπράγματου Δικαίου, έχοντας χειριστεί με επιτυχία πολλές υποθέσεις αγωγών προσβολής κυριότητας, και εν γένει υποθέσεις προστασίας της κυριότητας (αναγνωριστική – διεκδικητική αγωγή), είναι σε θέση να αποτελέσει έναν πολύτιμο σύμβουλο για κάθε κάτοχο ακινήτου, προκειμένου να ενημερωθεί για τα δικαιώματα του και την δικαστική προστασία αυτών σε περιπτώσεις προσβολής τους από τον κάτοχο γειτονικών ακινήτων.
