ΕΙΔΗ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ

Ένα διαζύγιο – τις περισσότερες φορές – έχει ψυχολογικές επιπτώσεις στο ίδιο το ζευγάρι που αποφασίζει να χωρίσει και κυρίως στα παιδιά του, εφόσον υπάρχουν.

Πρόκειται σίγουρα για μια διαδικασία έντονα συναισθηματική και μπορεί να προκαλέσει άγχος, αβεβαιότητα και άλλα συναισθήματα, ανεξαρτήτως του αν το ζευγάρι έχει συμφωνήσει ή όχι για το διαζύγιο.

Η συνδρομή ενός έμπειρου δικηγόρου στο Οικογενειακό Δίκαιο κατά τη διαδικασία του διαζυγίου, κρίνεται απαραίτητη, προκειμένου να διασφαλισθούν τα δικαιώματα κάθε μέρους και να διευθετηθούν με τον κατάλληλο και πλέον αναίμακτο τρόπο τα διαδικαστικά και νομικά ζητήματα που προκύπτουν στο πλαίσιο ενός διαζυγίου (επιμέλεια – διατροφή τέκνων, κατανομή κινητής – ακίνητης περιουσίας – συμμετοχή στα αποκτήματα κ.λπ.)

Στην ελληνική νομοθεσία προβλέπονται δυο είδη διαζυγίου με βάση τη διαδικασία και τα κριτήρια που ακολουθούνται:

• Συναινετικό διαζύγιο
• Κατ’ αντιδικία διαζύγιο

Στην παρούσα αρθρογραφία θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε τα βασικά βήματα κάθε διαδικασίας και να αναφέρουμε τα πλεονεκτήματα αυτής.

• ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ: Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 1441 ΑΚ, όπως αυτό τροποποιήθηκε και ισχύει μετά το νόμο 4800/2021: Οι σύζυγοι μπορούν, με έγγραφη συμφωνία ή κοινή ψηφιακή δήλωση (άυλο διαζύγιο) , να λύσουν τον γάμο τους.
• ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ: Η έγγραφη συμφωνία καταρτίζεται μεταξύ των συζύγων ή η κοινή ψηφιακή δήλωση υποβάλλεται από αυτούς με την παρουσία ή με ψηφιακή σύμπραξη πληρεξούσιου δικηγόρου αντίστοιχα για καθέναν από αυτούς.
• ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΥ: Όταν η συμφωνία είναι έγγραφη, υπογράφεται από τους ίδιους και από τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους ή μόνο από τους τελευταίους, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο.

Η πληρεξουσιότητα πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή της συμφωνίας.

• ΡΥΘΜΙΣΗ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΗΛΙΚΑ ΤΕΚΝΑ: Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να λυθεί ο γάμος, πρέπει με την έγγραφη συμφωνία ή την κοινή ψηφιακή δήλωση ή με άλλη συμφωνία μεταξύ των συζύγων να ρυθμίζονται τα ακόλουθα:
  • Η κατανομή της γονικής μέριμνας και ιδίως η επιμέλεια των τέκνων.
  • Ο τόπος διαμονής τους – ο γονέας με τον οποίο διαμένουν.
  • Η επικοινωνία τους με τον άλλο γονέα.
  • Η διατροφή τους.
• ΧΡΟΝΙΚΗ ΙΣΧΥ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ: Η ανωτέρω έγγραφη συμφωνία ή η κοινή ψηφιακή δήλωση ισχύει για τουλάχιστον δύο (2) έτη και παρατείνεται αυτοδικαίως, εκτός αν κάποιος από τους δύο γονείς δηλώσει εγγράφως στον άλλο γονέα, πριν τη λήξη του συμφωνημένου χρόνου, ότι δεν επιθυμεί την παράτασή της.
• ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΓΓΡΑΦΩΝ – ΕΠΙΚΥΡΩΣΗ ΑΠΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟ: Η έγγραφη συμφωνία για τη λύση του γάμου, καθώς και κάθε χωριστή συμφωνία για την κατανομή της γονικής μέριμνας, την επιμέλεια, τον τόπο διαμονής, την επικοινωνία και τη διατροφή των ανηλίκων τέκνων, υποβάλλονται από τους πληρεξουσίους δικηγόρους του κάθε συζύγου μαζί με τα ειδικά πληρεξούσια σε συμβολαιογράφο.
  Η κατάρτιση της συμβολαιογραφικής πράξης απέχει τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες από την έγγραφη συμφωνία των συζύγων ή την κοινή ψηφιακή δήλωση. Η ημερομηνία της έγγραφης συμφωνίας των συζύγων αποδεικνύεται με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής αυτών. Βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής των συζύγων δεν απαιτείται στην περίπτωση υποβολής κοινής ψηφιακής δήλωσης.
  Ο συμβολαιογράφος συντάσσει πράξη με την οποία βεβαιώνει τη λύση του γάμου, επικυρώνει τις συμφωνίες των συζύγων και τις ενσωματώνει σε αυτή. Τη συμβολαιογραφική πράξη υπογράφουν ή εγκρίνουν με ηλεκτρονικά μέσα οι σύζυγοι και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους ή μόνο οι τελευταίοι, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο. Η πληρεξουσιότητα δίδεται τον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή της πράξης.
• ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΑΞΗ – ΕΚΤΕΛΕΣΤΟΣ ΤΥΠΟΣ: Όταν η βεβαίωση αφορά στην επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανηλίκων τέκνων, η πράξη αποτελεί εκτελεστό τίτλο, εφόσον έχουν συμπεριληφθεί στη συμφωνία οι ρυθμίσεις των άρθρων 950 και 951 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Μετά τη λήξη ισχύος της επικυρωμένης συμφωνίας, μπορεί να ρυθμίζονται η επιμέλεια, η επικοινωνία και η διατροφή των τέκνων για περαιτέρω χρονικό διάστημα με νέα συμφωνία και με την ίδια διαδικασία.
• ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ: Η λύση του γάμου επέρχεται με την κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης στη μητρόπολη και στο ληξιαρχείο όπου έχει κατατεθεί η σύσταση του γάμου.

Τα πλεονεκτήματα που έχει το συναινετικό διαζύγιο  για αμφότερα τα μέρη είναι τα εξής:

• Ταχύτητα: Η διαδικασία είναι πολύ πιο γρήγορη σε σχέση με τα δικαστικά διαζύγια, αφού δεν απαιτεί πολυάριθμες ακροαματικές διαδικασίες.
• Χαμηλότερο κόστος: Επειδή δεν απαιτούνται πολυάριθμες δικαστικές ακροάσεις, το κόστος του συναινετικού διαζυγίου είναι σημαντικά χαμηλότερο σε σχέση με ένα διαζύγιο που απαιτεί δικαστική αντιπαράθεση.
• Μείωση συγκρούσεων: Καθώς το ζευγάρι συμφωνεί για το διαζύγιο και τους όρους του, μειώνονται οι πιθανότητες συγκρούσεων και εντάσεων που συνήθως συνοδεύουν τις δικαστικές διαδικασίες. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν υπάρχουν παιδιά, αφού οι γονείς μπορούν να διατηρήσουν μια πιο συνεργάσιμη και λιγότερο επιβαρυμένη σχέση μετά το διαζύγιο.
• Ευελιξία: Το ζευγάρι έχει τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί τους όρους του διαζυγίου σύμφωνα με τις ανάγκες του, χωρίς να είναι δεσμευμένο από αυστηρές δικαστικές αποφάσεις.
• Απόρρητο: Σε αντίθεση με τα δικαστικά διαζύγια, όπου οι διαδικασίες και οι αποφάσεις είναι δημόσιες, το συναινετικό διαζύγιο μπορεί να παραμείνει πιο ιδιωτικό και με λιγότερη έκθεση στα μέσα ή την κοινωνία.

Όταν  οι σύζυγοι διαφωνούν έντονα μεταξύ τους και δεν μπορούν να συμφωνήσουν σχετικά με τους όρους του διαζυγίου ή όταν μεταξύ των μέχρι πρότινος συζύγων έχουν λάβει χώρα συγκεκριμένα γεγονότα, που τυχόν αποκλείουν την προοπτική και τη δυνατότητα συναινετικού διαζυγίου, τότε μονόδρομος αποτελεί το κατ’ αντιδικία διαζύγιο. 

ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

• Κατάθεση αγωγής ενώπιον του αρμόδιου Πρωτοδικείου.
• Διενέργεια ακροαματικής διαδικασίας, κατά την οποία εξετάζονται μάρτυρες και προσκομίζονται αποδεικτικά στοιχεία.
• Έκδοση δικαστικής απόφασης που καθορίζει τη λύση του γάμου και την διατροφή του συζύγου (εάν κριθεί) καθώς και την επιμέλεια των τέκνων και τη διατροφή αυτών.

ΕΙΔΗ ΚΑΤ’ ΑΝΤΙΔΙΚΙΑ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ

• Διαζύγιο λόγω ισχυρού κλονισμού
• Διαζύγιο λόγω διετούς διάστασης

Κατ’ αντιδικία διαζύγιο λόγω ισχυρού κλονισμού 

ΙΣΧΥΡΟΣ ΚΛΟΝΙΣΜΟΣ ΓΑΜΟΥ – ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ: 

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 1439 ΑΚ: Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα.

Εφόσον ο εναγόμενος δεν αποδεικνύει το αντίθετο, ο κλονισμός τεκμαίρεται σε περίπτωση :

• Διγαμίας ή μοιχείας αυτού
• Εγκατάλειψης του ενάγοντος ή επιβουλής της ζωής του από τον εναγόμενο
• Άσκησης από τον εναγόμενο ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του ενάγοντος.

Κατ’ αντιδικία διαζύγιο λόγω διετούς διάστασης 

ΔΙΕΤΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ – ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΚΛΟΝΙΣΜΟΥ:

Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων.

Το γεγονός ότι στην περίπτωση της διετούς διάστασης, κατά την δικάσιμο θα πρέπει να αποδειχθεί μόνο αυτό, χωρίς να χρειάζεται να γίνει αναφορά και  απόδειξη άλλων γεγονότων που κλόνισαν το γάμο, όπως πχ. μοιχεία, λεκτική ή σωματική βία, οδηγεί πολλά ζευγάρια να ονομάζουν το διαζύγιο αυτό, ως αυτόματο διαζύγιο.

Σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι και στη διετή διάσταση απαιτείται για την λύση του γάμου η έκδοση δικαστικής απόφασης, εφόσον τα μέρη δεν επιλέξουν την οδό του συναινετικού διαζυγίου.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤ’ ΑΝΤΙΔΙΚΙΑ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ

Στο σημείο αυτό θα αναφέρουμε περιληπτικά τα πλεονεκτήματα που έχει το κατ’ αντιδικία διαζύγιο, παρά το γεγονός ότι αποτελεί την πιο επώδυνη και χρονοβόρα διαδικασία:

• Δικαστική προστασία των δικαιωμάτων: Σε περίπτωση που ένας από τους συζύγους έχει αδικηθεί ή είναι σε θέση μειονεκτήματος (π.χ. λόγω κακοποίησης ή αθέμιτης συμπεριφοράς του άλλου συζύγου), το δικαστήριο μπορεί να προστατεύσει τα δικαιώματά του και να διασφαλίσει μια πιο δίκαιη κατανομή της περιουσίας, της επιμέλειας των παιδιών ή της διατροφής.
• Αναγνώριση της υπαιτιότητας: Αν ένας από τους συζύγους έχει υπαιτιότητα για τη διάσπαση του γάμου (π.χ. λόγω απιστίας, κακοποίησης, ή εγκατάλειψης), το δικαστήριο μπορεί να το αναγνωρίσει και να επηρεάσει τη διαδικασία του διαζυγίου (π.χ. κατανομή περιουσίας ή επιμέλεια παιδιών).
• Αντιμετώπιση σοβαρών διαφορών: Σε περίπτωση σοβαρών διαφορών, το κατ’ αντιδικία διαζύγιο επιτρέπει στο δικαστήριο να εξετάσει με αντικειμενικότητα τα γεγονότα και να εκδώσει μια απόφαση που να ανταποκρίνεται καλύτερα στην πραγματικότητα και τις ανάγκες των μερών, όπως για παράδειγμα τα συμφέροντα των παιδιών.
• Δυνατότητα άσκησης έφεσης: Εάν κάποιος από τους συζύγους δεν συμφωνεί με την απόφαση του δικαστηρίου, μπορεί να καταθέσει έφεση, καθώς η απόφαση που αποφαίνεται επί της λύσης του γάμου είναι οριστική και συνεπώς δύναται να προσβληθεί με ένδικα μέσα. Όσο λοιπόν υπάρχει η δυνατότητα προσβολής της απόφασης με ένδικα μέσα, αυτή δεν αποκτά ισχύ δεδικασμένου και δε φέρει τις επιδιωκόμενες έννομες συνέπειες για τα μέρη, αλλά και για τους τρίτους, καθώς η απόφαση διαζυγίου ισχύει erga omnes.

Συνοψίζοντας θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι στο πλαίσιο ενός διαζυγίου, μπορεί να προκύψουν σημαντικά πρακτικά και νομικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν, και η συνδρομή ενός έμπειρου δικηγόρου στο Οικογενειακό Δίκαιο, είναι καθοριστική   προκειμένου να ολοκληρωθεί ορθά η διαδικασία και να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις κάθε μέρους σε ένα πνεύμα δικαιοσύνης.

Τα ζητήματα αυτά μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες του κάθε ζευγαριού, αλλά τα κυριότερα περιλαμβάνουν:

• Επιμέλεια και διατροφή ανήλικων τέκνων
• Περιουσιακά – Φορολογικά ζητήματα

Η Δικηγορική εταιρεία «ΑΝΝΑ Α. ΚΟΡΑΚΗ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», μέσω του έμπειρου νομικού τμήματος της στο Οικογενειακό Δίκαιο, έχοντας χειριστεί για πάνω από 25 έτη, υποθέσεις διαζυγίων και ζητημάτων που μπορεί να προκύψουν στο πλαίσιο ενός διαζυγίου (πχ ασφαλιστικά μέτρα επιμέλειας και διατροφής, αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα κλπ), μπορεί να αποτελέσει έναν πολύτιμο και άμεσο νομικό σύμβουλο για οποιονδήποτε επιθυμεί να προχωρήσει σε διαζύγιο, γνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα και πολυπλοκότητα της συγκεκριμένης διαδικασίας και τις ψυχολογικές προεκτάσεις αυτής.

Image by freepik