Επερχόμενες αλλαγές στα Χρέη της Κληρονομιάς
1. Θεσμοθέτηση των κληρονομικών συμβάσεων
Μεταξύ των προς ψήφιση αλλαγών συγκαταλέγεται η δυνατότητα σύναψης κληρονομικής σύμβασης, μέσω της οποίας ο διαθέτης και οι μελλοντικοί κληρονόμοι (τέκνα, σύζυγοι, σύντροφοι κ.λπ.) θα μπορούν, εν ζωή, να συμφωνούν για την τύχη της περιουσίας μετά τον θάνατο του πρώτου. Η συμφωνία αυτή θα υπερισχύει των διατάξεων περί νόμιμης μοίρας, επιτρέποντας ουσιαστικά την εξαίρεση των «υποχρεωτικών» κληρονόμων από την κληρονομική διαδοχή, υπό τον όρο της εκ των προτέρων συναίνεσής τους.
2. Νόμιμη μοίρα – Περιορισμός και αποζημίωση
Ανάμεσα στις προτεινόμενες αλλαγές περιλαμβάνονται και οι αλλαγές για τα ισχύοντα στην νόμιμη μοίρα, καθώς τούτη αναδιαρθρώνεται τόσο σε επίπεδο ποσοστών όσο και ως προς τη φύση της αξίωσης. Συγκεκριμένα:
Η νόμιμη μοίρα του/της επιζώντος/ούσας συζύγου θα αυξηθεί από 25% σε 33% όταν συντρέχει με τέκνα.
Σε περίπτωση που ο διαθέτης έχει με διαθήκη διαθέσει το ακίνητο σε έναν από τους κληρονόμους, ο/οι λοιποί δικαιούχοι νόμιμης μοίρας δεν θα αποκτούν συγκυριότητα επί του ακινήτου, αλλά θα δικαιούνται χρηματική αποζημίωση ή άλλο ισοδύναμο περιουσιακό στοιχείο.
Η ρύθμιση αυτή, εφόσον ισχύσει, θα αποσκοπεί στη διατήρηση της ακεραιότητας των ακινήτων και στην αποφυγή της πολυδιάσπασης της ιδιοκτησίας.
3. Αναγνώριση δικαιωμάτων σε συντρόφους εκτός γάμου ή συμφώνου συμβίωσης
Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές που θα φέρει το νομοσχέδιο είναι ότι θα προβλέπει ρητά δικαιώματα υπέρ προσώπων που συμβίωναν με τον θανόντα, ακόμη και χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης. Ειδικότερα:
Θα παρέχεται δικαίωμα παραμονής στην κοινή κατοικία για τρία έτη μετά τον θάνατο του συντρόφου, με δυνατότητα παράτασης κατόπιν συμφωνίας με τους λοιπούς κληρονόμους.
Σε περίπτωση πλήρους έλλειψης συγγενών και ελλείψει διαθήκης, ο/η σύντροφος θα δύναται να κληρονομήσει το σύνολο της περιουσίας, αποτρέποντας την περιέλευση αυτής στο Δημόσιο.
4. Επανακαθορισμός του θεσμού των ιδιόγραφων διαθηκών
Οι ιδιόγραφες διαθήκες διατηρούνται, αλλά ενισχύεται το πλαίσιο ελέγχου της γνησιότητάς τους:
Όταν δεν έχουν κατατεθεί σε συμβολαιογράφο, η αποδοχή τους προϋποθέτει την επίσημη αναγνώριση της γνησιότητας, μέσω μαρτυρικής απόδειξης ή πραγματογνωμοσύνης.
Ο στόχος είναι ο περιορισμός φαινομένων κατάχρησης και πλαστογραφίας, που παρατηρούνται συχνά σε περιπτώσεις διαθηκών που εμφανίζονται εκ των υστέρων.
5. Ειδική μέριμνα για φροντιστές και γονική μεταβίβαση με δίκαια κριτήρια
Το νέο πλαίσιο θα εισάγει –μεταξύ άλλων– και τις ακόλουθες διατάξεις:
Παροχή κληρονομικής επιβράβευσης σε πρόσωπα που φρόντισαν συστηματικά τον διαθέτη, αναγνωρίζοντας κοινωνικά και ηθικά κριτήρια στην κατανομή της περιουσίας.
Δυνατότητα στους γονείς να κατανείμουν την περιουσία στα τέκνα τους όχι απολύτως ισομερώς, αλλά με κριτήρια ουσιαστικής δικαιοσύνης, λαμβάνοντας υπόψη διάφορα κριτήρια, π.χ., τη συνέχιση οικογενειακής επιχείρησης.
6. Περιορισμός των αποποιήσεων κληρονομιάς
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου της μαζικής αποποίησης κληρονομιών λόγω χρεών, έντονα συζητείται ότι το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης περιλαμβάνει και τις ακόλουθες προβλέψεις:
Ο κληρονόμος θα ευθύνεται για τα χρέη του κληρονομούμενου μόνο μέχρι του ύψους της κληρονομικής μερίδας του, αποκλείοντας την προσωπική του περιουσιακή επιβάρυνση.
Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο συνιστά μια βαθιά τομή στο ελληνικό κληρονομικό δίκαιο, με στόχο την εξισορρόπηση μεταξύ της προστασίας των στενών συγγενών, της βούλησης του διαθέτη και της κοινωνικής πραγματικότητας. Η έγκαιρη και ορθή προσαρμογή των πολιτών και των επαγγελματιών του δικαίου στις νέες ρυθμίσεις είναι κρίσιμη για την ομαλή μετάβαση και εφαρμογή του νέου πλαισίου.
Διευκρινίζουμε ότι βισκόμαστε σε αναμονή των διαδικασιών για την ψήφιση του νομοσχεδίου και των τελικών διατάξεων που θα ενταχθούν στο κείμενο του νόμου που θα ψηφιστεί.
Για περισσότερες πληροφορίες ή για νομική υποστήριξη σχετικά με ζητήματα διαθηκών, αποδοχής ή αποποίησης κληρονομίας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την νομική μας ομάδα.
